Kiếp người

Một bà cụ da trắng tiến tới bàn nơi hai đứa chúng tôi đang ngồi trong một quán ăn nhỏ . Dáng bà đi đã liêu xiêu nhưng ánh mắt vẫn còn tinh anh lắm . Ngập ngừng nhìn chúng tôi một lát rồi bà rụt rè hỏi :

- Các cháu là người Việt nam hả ?

- Vâng , có gì không bà ?

- Bà là vợ của ông Q. , các cháu biết ông ấy chứ ?

Tôi vội vàng đứng lên , kéo ghế mời bà ngồi :

- Vâng , thầy Q. hồi xưa có giảng về văn học phương Đông ở trường chúng cháu !

Nhấp một ngụm nước lọc rồi bà than thở :

- Ông Q. yếu lắm rồi , có lẽ là sắp đi ! Bà cũng không biết làm sao hơn nữa ? Bây giờ trong những cơn mê sảng ông chỉ la hét hay lẩm bẩm bằng tiếng Việt mà bà thì không hiểu gì cả . Bà mệt mỏi với ông ấy quá !

Bà chìa cho chúng tôi xem một cái bịch nhựa mà bà mang theo người :

- Đây, tất cả giấy tờ của ông ấy đây ! Bà muốn lên Sứ quán Việt nam xem người ta có giúp được gì không ?

Tôi cố gắng an ủi :

- Bấy giờ Sứ quán đang nghỉ trưa , khoảng 30 phút nữa bà tới là vừa .

Tay run run , bà lôi ra vài bức ảnh đen trắng , vài cái quân hiệu , huân chưong ,mấy tờ giấy đã ố vàng theo thời gian

- Đây , ông ấy hồi xưa khi mới sang Liên xô học . Tất cả những gì của một thời chinh chiến chỉ còn từng lại như vầy thôi …

Giọt nước mắt chảy dài trên khuôn mặt nhăn nheo bởi tuổi tác :

- Ông ấy năm nay 87 tuổi rồi và bà cũng đã là 76 . Không có con ,hai người già sống lui thủi với nhau với đồng luơng hưu chết đói . May mà đứa con gái riêng của bà bên Hy lạp thi thoảng còn giúp đỡ chứ không chẳng biết sống ra sao nữa ?

Hai đứa tôi xót xa nhìn bà mà cũng không biết nên nói gì, làm gì nữa . Chẳng để ý đến nét mặt của người đôi thoại , bà tiếp tục kể :

- Thời gian cuối , ông ấy thường tự chửi mình là “ Thằng ngu “ , “ bán nước “ , ông rất ân hận vì đã bỏ Việt nam . Cho đến giờ ông vẫn không nhận quốc tịch khác . Ông nói là dù có chết ông cũng vẫn là người Việt nam .

Bà kể rất lâu và chúng tôi hầu như chỉ im lặng ngồi nghe . Rồi đến lúc bà lau nước mắt đứng dậy :

- Thôi , bà đi đây . Chẳng hiểu bà kể cho các cháu nghe những chuyện vớ vẫn này làm gì ? Nhưng bà muốn chia sẽ với ai đó , chứ không bà phát điên lên mất !

Rồi bà lại khập khiểng bước đi với chiếc túi nhựa trong tay dưới cái nắng hầm hập của một buổi trưa hè miền Trung Á …

Thằng bạn ngồi cùng hỏi :

- Ông Q. là ai vậy anh ?

- Ủa, vậy em không biết hả ? Ông Q. là 1 nhân vật rất nổi tiếng đấy , cả Bùi Tín cũng nhắc đến ông trong cuốn “ Hoa xuyên tuyết “ . Hồi xưa ông ấy đã từng là Đại tá , chính ủy của sư đoàn, Đại đoàn gì đó . Sau khi học xong ở Học viện Quân sự Frunze thì ông không về VN nữa với lý do chính trị . Hồi đó năm 64 , có phong trào xét lại gì đó ! Khổ thân ông , nếu ở VN thì ông đã là tướng từ lâu rồi !

Thằng bạn lắc đầu chép miệng :

- Khổ anh nhỉ ? Số phận trớ trêu quá ! Giờ thế này bỏ xác ở xứ người không một người thân bên cạnh ! Hay mình đi thăm ông ấy đi ?

Sau đó ít hôm , ngồi chơi với ông Lãnh sự của Đại sứ quán VN và vô tình nhắc đến chuyện ông Q. Ông lãnh sự nói :

- Em trên tư cách cá nhân có thể đến thăm ông ấy được chứ bọn anh thì không thể vì là mang danh nghĩa chính thức Sứ quán . Mà ở Việt nam ông ấy vẫn còn một án tử hình vắng mặt . Tất nhiên chả có ai muốn giết ông ấy bây giờ nữa nhưng trên cương vị người nhà nước thì anh phải bắt ông ấy chứ không phải là đến thăm !

Rồi ông lãnh sự thuật lại là bà vợ ông Q. có đến Sứ quán nhờ tạo điều kiện đưa ông về Việt nam nhưng sứ quán khuyên là không nên . Vì bây giờ chẳng còn ai chờ ông ở VN nữa , ngay cả 5 người con với người vợ VN trước của ông cũng vậy vì ngại liên lụy . Lúc bà về, sứ quán có gửi biếu ông nửa cân chè xanh Thái nguyên và bánh đậu xanh Hải dương . Chả rỏ ông còn đủ sự minh mẫn để cảm nhận được không nữa ?

Hồi trước , khi còn là sinh viên chúng tôi thi thoảng vẫn gặp một ông giáo sư người Việt dạy văn học phương Đông và tiếng Trung, Nhật bản, VN- đó là ông Q. kể trên . Ông rất trầm lặng và luôn giữ một khoảng cách với sinh viên VN . Bà vợ thì giữ chặt, phong tỏa không cho người VN giao tiếp với ông . Lúc đó mọi người cứ nghĩ là bà sợ ông ấy quay về VN . Bây giờ té ra mới biết là ông bà luôn sống trong sự sợ hãi vì nghĩ là VN luôn tìm cách hãm hại ông …

Hôm qua tôi gọi điện thoại, bà bốc máy kể cho tôi hay là mắt ông đã hoàn toàn mù hẳn rồi và tình hình sức khỏe càng tồi tệ hơn . Khi biết tôi muốn đến thăm , bà đã từ chối :

- Cám ơn cháu đã gọi điện ! Nhưng cháu không thể giúp gì cho ông ấy được hơn nữa đâu cả về thể xác lẫn tinh thần ! Ông ấy sẽ không nhận ra cháu đâu và bà cũng không muốn cháu nhìn thấy cảnh ông ấy tiều tụy như vậy . Ông sắp về với Chúa rồi ! Có thể ở thế giới khác đó , ông sẽ hạnh phúc và thanh thản hơn chăng ?

Tôi rùng mình và thấy cay ở mắt khi thẩn thờ bỏ ống nghe xuống . Thương cho ông quá ! Thương cho một kiếp người , thương cho một kết cục không có happy end ! Tự nhiên nhớ tới lời trong một bài hát của Trịnh Công Sơn – như thể là viết riêng cho ông :

“ Cuối đời còn gì nữa đâu ? Chỉ còn mộng mị, khát khao …”